مراحل نماز خواندن به ترتیب و نکات مستحبی و واجب رکعت های مختلف

مراحل نماز خواندن

قبل از این که بخواهید برای نماز خواندن اقدامی داشته باشید بهترین راه برای شما این است که ابتدا وضو گرفته و لباس های تمیز و بدون نجاست بپوشید. همچنین نماز شما باید در مکانی غیر غصبی خوانده شود در غیر این صورت این نماز از جانب پروردگار قابل قبول نخواهد بود.

نیت کردن

ابتدایی ترین کار در این زمینه این است مکه دست ها را پیش گوش ها بالا آورده و رو به قبله کنید و نیت کنید که چه نمازی و در چند رکعت قرار است بخوانید. بعد از نیت الله اکبر گفته و دست ها را در کنار خود قرار دهید و نماز خواندن را آغاز کنید. البته بعد از این کار اهل سنت دستان خود را جمع می کنند و دست به سینه رو به قبله قرار خواهند گرفت در حالی که این مورد برای اهل شیعه بدین صورت نمی باشد و دست های افراد شیعه باید در کنار بدن آزاد و رها باشد.

خواندن سوره حمد

بعد از نیت کردن شما باید سوره حمد را بخوانید. این صورت عبارت است از :

بسم الله الرحمن الرحیم ، الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ ، الرَّحْمـنِ الرَّحِیمِ ، مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ ، إِیَّاکَ نَعْبُدُ وإِیَّاکَ نَسْتَعِینُ ، اهدِنَــــا الصِّرَاطَالمُستَقِیمَ ، صِرَاطَ الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ غَیرِ المَغضُوبِ عَلَیهِمْ وَلاَ الضَّالِّین.

معنای این سوره :

به نام خداوند بخشنده ی مهربان (۱) ، خدا را سپاس که صاحب‌اختیار جهانیان است. (۲) ، بزرگوار مهربان است. (۳) ، صاحب روز جزاست (۴) ، فقط تو را بندگی می‌کنیم و در این راه فقط از تو کمک می‌خواهیم. (۵) ، ما را به راه درست زندگی ببر؛ (۶) ، راه کسانی که به آنان نعمت ویژه ای داده‌ای؛ همانانی که نه گرفتار خشم تو شده اند و نه راه را گم کرده‌اند. (۷)

خواندن سوره ای دیگر

بعد از حمد معمولا افراد سوره توحید را می خوانند ولی باید بدانید که علاوه بر این سوره شما می توانید چند سوره دیگر را نیز به جای سوره توحید در نماز خوانده و ثواب بیش تری را کسب نمایید.

سوره توحید

بسم الله الرحمن الرحیم ، قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ، اللَّهُ الصَّمَدُ ، لَمْ یَلِدْ ، وَلَمْ یُولَدْ وَلَمْ یَکُن لَّهُ کُفُوًا أَحَدٌ.

معنای این سوره :

به نام خداوند بخشنده مهربان ۱- بگو خداوند یکتاست ۲- خدا بی نیاز است ۳ – نه زاییده و نه زاییده شده ( فرزند ندارد و فرزند کسی نیست) ۴- هیچ کس همتای او نیست.

سوره های دیگری را می توانید در نماز به جای این بخش از نماز بخوانید و تنها چهار مورد از این سوره های قرانی را نباید در نماز بخوانید و این سوره ها شامل سجده، فصلت، نجم و علق می باشد. همچنین بیان شده است که اگر فردی بخواهد دو سوره از قران را بخواند به جای سوره توحید باید سوره های بعد از آن ها را نیز بخواند واین دو سوره شامل والضحی و سوره فیل می باشد و شما بعد از خواندن این سوره ها باید سوره انشراح و قریش را نیز بخوانید.

سوره قدر

إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ ﴿۱﴾ وَمَا أَدْرَاکَ مَا لَیْلَهُ الْقَدْرِ ﴿۲﴾ لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ ﴿۳﴾ تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَهُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ ﴿۴﴾ سَلَامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ ﴿۵﴾

معنای این سوره :

به نام خداوند بخشنده مهربان ، ما [قرآن را] در شب قدر نازل کردیم (۱) و از شب قدر چه آگاهت کرد (۲) شب قدر از هزار ماه ارجمندتر است (۳) در آن [شب] فرشتگان با روح به فرمان پروردگارشان براى هر کارى [که مقرر شده است] فرود آیند (۴) [آن شب] تا دم صبح صلح و سلام است (۵).

سوره کوثر

إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ ﴿١﴾ ، فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ ﴿٢﴾ ، إِنَّ شَانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ ﴿٣﴾.

معنای سوره کوثر :

ما تو را [چشمه] کوثر دادیم (۱)، پس براى پروردگارت نماز گزار و قربانى کن (۲) ، دشمنت‏ خود بى‏ تبار خواهد بود (۳).

رکوع رفتن

مرحله بعدی بعد از خواندن حمد و سوره رفتن به رکوع می باشد. زمانی که شما در این حالت قرار  می گیرید باید ذکر “سبحان ربی العظیم وبحمده” را بگویید. این ذکر به معنای «پاک و منزه است پروردگار بزرگ من و او را سپاس می گویم.» می باشد. البته گفتن سه بار سبحان الله در این حالت نیز می تواند درست باشد و شما می توانید با هر کدام از این اذکار که راحت تر هستید در این بخش انتخاب کرده و از ان ها استفاده نمایید.

رفتن به سجده

بعد از این که از رکوع بلند شدید باید به حالت سجده بروید و باید در این میان ذکر “سبحان ربی الاعلی وبحمده” را با معنای «پاک و منزه است خداوند بلند مقام من و او را سپاس می گویم.» بگویید. در این حالت مانند رکوع شما می توانید سه بار پشت سر هم از ذکر سبحان الله استفاده نمایید. بار دیگر سجده را بعد از بلند شدن و روی دو زانو نشستن تکرار کنید و در این بار هم باید همان ذکر ها را بیان نمایید.

بعد از این که از این سجده دوم بلند شدید رکعت اول نماز شما به پایان رسیده است. یادتان باشد زمانی که شما به سجده می روید باید هفت عضو از بدنتان روی زمین باشد و این هفت عضو شامل کف دو دست، سر زانو ها و نوک انگشتان پا و پیشانی می باشد و همچنین مهری که استفاده می کنید باید تمیز و عاری از هر گونه چربی و خیسی باشد.

شروع رکعت دوم

بعد از این که نماز شما تمام شد باید بلند شده و ایستاده و بار دیگر مانند رکعت اول حمد و سوره را بخوانید. البته این رکعت مانند رکعت قبلی نمی باشد و قنوت را باید بعد از حمد و سوره بخوانیم. البته خواندن قنوت هم مستحبی می باشد از این رو اگر شما در نمازی این مورد را فراموش کردید اصلا اشکالی ندارد و می توانید بدون باطل کردن نماز خود آن را بخوانید و این مورد نیز درست خواهد بود.

خواندن قنوت

بعد از این که شما حمد و سوره را خواندید باید دست های خود را رو به صورتتان گرفته و دعایی را بخوانید. این دعا عبارت است از :

“ربنا آتنا فی الدنیا حسنه وفی الاخره حسن وقنا عذاب النار”.

معنای این دعا نیز شامل  :

خداوندا در دنیا و در سرای دیگر به ما نیکی مرحمت فرما و ما را از عذاب دوزخ نگه دار!

بعد از این مه قنوت شما تمام شد می توانید به رکوع و سجده بوردی و مانند دفعه اول برای رکوع از ذکر “سبحان ربی العظیم و بحمده” و یا سه بار سبحان الله گفته و برای سجده نیز می توانید از ذکر “سبحان ربی الاعلی و بحمده” و یا سه بار گفتن سبحان الله استفاده نمایید.

خواندن تشهد

اگر نماز شما دو رکعتی باشد می توانید بعد از خواندن سجده آخر تشهد و سلام نماز را گفته و آن را به پایان برسانید. ذکر تشهد عبارت است از :

“اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده ورسوله اللهم صل علی محمد وال محمد”.

معنای این بخش از نماز عبارت است از :

گواهی می دهم هیچ کس شایسته پرستش جز خداوند نیست یگانه است و شریک ندارد. و گواهی می دهم محمد بنده و فرستاده اوست. خداوندا! درود بفرست بر محمد (ص) و اهل بیت او.

خواندن سلام نماز

یکی از واجبات نماز رعایت کردن مراحل نماز خواندن می باشد. اگر نماز شما دو رکعتی باشد بعد از تشهد باید سلام نماز را به جا بیاورید و نماز خود را به اتمام برسانید و اگر نماز شما سه رکعتی می باشد باید رکعت سوم را خوانده و بعد از دو سجده دوباره تشهد را بخوانید و بعد سلام بدهید و اگر نماز شما چهار رکعتی می باشد باید رکعت سوم و چهارم را نیز بخوانید و بعد از پایان دو سجده در رکعت چهارم می توانید تشهد را خوانده و سلام بدهید.

ذکر سلام در نماز عبارت اس از :

السلام علیک ایها النبی ورحمه الله وبرکاته ، ، السلام علینا وعلی عباد الله الصالحین ، السلام علیکم ورحمه الله وبرکاته.

معنای این ذکر در نماز عبارت است از :

السلام بر تو ای پیغمبر و رحمت خدا و برکات او بر تو باد. سلام بر ما وبر تمام بندگان صالح خدا. سلام بر شما ای جمعیت نمازگزاران و رحمت و برکات او بر شما باد.

خواندن رکعت سوم

در ادامه مراحل نماز خواندن به ترتیب در این مرحله از نماز شما می توانید تنها سوره حمد را بخوانید و یا از ذکر دیگری که در ادامه می نویسیم استفاده کنید. ذکری که معمولا در رکعت سوم و یا چهارم نماز به کار می رود را باید سه بار پشت سر هم بیان کرد و این ذکر عبارت است از :

“سُبحانَ اللهِ والحَمدُ للهِ وَلا اِلهَ الاّ اللهُ واللهُ اکبرُ”.

معنای این ذکر :

پاک و منزه است خداوند و حمد و ستایش مخصوص اوست و معبودی جز او نیست و خداوند بزرگتر از آن است که به وصف آید.

بعد از این موارد باید به رکوع و سجده بوردی و در رکوع از ذکر “سبحان ربی العظیم و بحمده” و یا سه بار سبحان الله گفته و برای سجده نیز می توانید از ذکر “سبحان ربی الاعلی و بحمده” و یا سه بار گفتن سبحان الله استفاده نمایید. اگر نماز شما سه رکعتی باشد مانند نماز مغرب باید بعد از سجده دوم تشهد و سلام را بخوانید و نماز خود را به پایان برسانید در غیر این صورت باید مجددا و بدون معطلی بعد از سجده دوم در رکعت سوم بلند شده و دوباره رکعت چهار را شروع نمایید.

خواندن رکعت چهارم

اگر نماز شما چهار رکعتی باشد مانند نماز های ظهر و عصر و عشا باید این رکعت را نیز مانند رکعت سوم بخوانید. یا باید در این رکعت تنها یک بار سوره حمد را بخوانید و یا به جای آن سه بار از ذکر “سُبحانَ اللهِ والحَمدُ للهِ وَلا اِلهَ الاّ اللهُ واللهُ اکبرُ”. استفاده نمایید. این رکعت مانند رکعت دوم قنوت ندارد و شما بعد از خواندن حمد و یا این ذکر می توانید به رکوع و سجده بروید. در رکوع از ذکر “سبحان ربی العظیم و بحمده” و یا سه بار سبحان الله گفته و برای سجده نیز می توانید از ذکر “سبحان ربی الاعلی و بحمده” و یا سه بار گفتن سبحان الله استفاده نمایید.

بعد از این بخش از نماز شما باید تشهد را بخوانید که شامل عبارت «”اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده و رسوله اللهم صل علی محمد وال محمد”.» می باشد و بعد از آن شما باید سلام داده و نماز را تمام کنید که ذکر سلام شامل «السلام علیک ایها النبی و رحمه الله و برکاته ، ، السلام علینا و علی عباد الله الصالحین ، السلام علیکم و رحمه الله و برکاته.» می باشد.

احکام خاص در نماز

یک سری از احکام نماز هستند که شما می توانید با رعایت کردن آن ها نماز درست تر و بدون شک تری را بخوانید و در ادامه این موارد را برایتان مورد بررسی قرار می دهیم.

• قبل از خم شدن برای رکوع نباید ذکر آن را بگویید و اگر فردی عمدا این کار را انجام دهد نمازش باطل می باشد.
• اگر قبل از این که ذکر شما تمام شود از رکوع خارج شوید نماز شما باطل می باشد از این رو به شما توصیه می کنیم تا نماز خود را شمرده و آرام تر بخوانید تا این مشکلات برایتان ایجاد نشود.
• بعد از رکوع نماز گذار باید کاملا بایستد و کمرش راست شود و بعد به سجده برود در غیر این صورت نمازش درست نمی باشد و خطا است.
• اگر قبل از این که برای سجده بروید و پیشانی شما به مهر بخورد ذکر سجده را بیان کنید اشتباه می باشد و نماز شما باطل خواهد شد ولی اگر این حالت از روی فراموشی باشد باید بعد از این که سر بر مهر گذاشت بار دیگر ذکر سجده را تکرار نماید.
• اگر عمدا قبل از این که ذکر سجده تمام شود سر از روی مهر بردارید نماز شما باطل خواهد شد.
• دختران و رنان نباید ذکر های نماز را در حضور مرد های نامحرم بلند بخوانند زیرا این مورد می تواند منجر به باطل شدن نماز آن ها شود.

مستحب های نماز

حال که با مراحل نماز خواندن آشنا شدید باید بدانید در نماز های روزانه که می خوانید برخی از موارد بسیار خوب هستند که در نماز گفته شوند.مستحب های نماز عبارت اند از :

• خواندن الله اکبر بعد از تمام شدن قرائت و قبل از رکوع
• خواندن الله اکبر بعد از بلند شدن از رکوع
• خواندن الله اکبر قبل از سجده
• خواندن الله اکبر بعد از سجده
• گفتن استغفر الله ربی اتوب البه بین دو سجده
• گفتن بحول الله وقوته اقوم واقعد در پایان هر رکعت و حین بلند شدن برای رکعت بعد

منبع : آرگا